Rozmowa współczesności z przeszłością

Od jakiegoś czasu miewam liczne przemyślenia na temat bloga i jego zawartości. W mojej głowie rodzą się liczne tematy zahaczające o przeszłość, ale jej nie popularyzujące bezpośrednio. Tematy te można by chyba nazwać czymś w rodzaju publicystyki historycznej. Chyba, bo przypuszczam, że poniższy tekst nie do końca będzie podlegał kryteriom tego pojęcia. Może bliższe byłoby mu pojęcie przemyśleń o przeszłości?

Piwo łączy pokolenia, przypuszczam, że również i epoki :) - źródło: pspd.org.pl

 A będzie on dotyczył relacji współczesnego człowieka z postacią historyczną, istotą jednocześnie bliską i odległą. Bliską, bo kierującą się podobnymi odczuciami i emocjami. Odległą z kolei z powodu otoczki społeczno-kulturowej, jaka funkcjonowała w jej czasach. A jednak często spoglądamy na takie osoby z góry, wydaje nam się, że żyjemy w czasach wysoko rozwiniętej nauki i kultury otwartej na szeroko rozumiany rozwój wewnętrzny człowieka. Przy naszej rzeczywistości epoki historyczne wydają się światem karykaturalnie głupkowatych ludzi. Nawet naukowe teorie tworzone przez osoby znane z podręczników są dla niektórych śmieszne. Mówiąc wprost, nie doceniamy przeszłości i jej dorobku i bardzo mocno skupiamy się na tym co tu i teraz.

Twierdzenie, że XXI wiek jest wysoce innowacyjny jest kłamstwem. Przyjrzyjmy się, jedyne co robimy to udoskonalamy i miniaturyzujemy technologię powstałą w XX, a nawet XIX wieku. I to nie my, Europejczycy,  bowiem nasz zapał cywilizacyjny już dawno utraciliśmy, a pałeczkę po nas przejmują pracowici Azjaci, potomkowie upadłych cywilizacji dalekowschodnich. Nawet Internet, którym chełpimy się bardziej niż solidnym awansem w pracy został opracowany w latach 70-tych poprzedniego stulecia. A i on sam w sobie nie stanowi jakiejś wielkiej zmiany, po prostu stał się ulepszoną wersją biblioteki i poczty wymyślonych tysiące lat przed narodzeniem Chrystusa. Ale o tym napiszę osobny tekst, bo już za bardzo odbiegam od tematu.

Wyobraźmy sobie spotkanie w barze z takimi osobistościami jak Pitagoras, Oktawian August, Galileusz czy Mikołaj Kopernik. W ich miejsce możecie sobie dopisać dowolną postać. Wyjątkiem (bo takie zawsze są) niech będą wszelkiej maści zwyrodnialce, których nie brakuje i w czasach współczesnych. Zresztą myślę, że nikt normalny nie piłby piwa z wujkiem adolfem czy stalinem (małe litery celowe – odwalcie się puryści językowi!). Panie i Panowie z przeszłości (proszę mi wybaczyć seksizm w podanych przykładach) zapewne zadziwiliby się zaprezentowanym im smartphonem, zachwycaliby się klarownością podanego im piwa, a także byliby zdumieni temperaturą we wnętrzu nie widząc paleniska (opcja zimowa), zresztą latem też by się zdziwili. Ale przypuszczam , że ten zachwyt szybko ustąpiłby po rozpoczęciu rozmowy.

Zauważmy bowiem, że pomimo, iż wszyscy ocieramy się o obowiązkowy system szkolnictwa, to  wielu z nas wie o świecie niewiele. Mimo zajęć z WOS-u mamy problemy z określeniem systemu politycznego w naszym państwie, pomimo ukończenia kursów matematycznych wypełnianie PIT-u stanowi element wiedzy tajemnej, zaś osoby uczęszczające na lekcje biologii potrafią ulokować serce po prawej stronie. Przykładów takich można mnożyć. Od razu zaznaczam, sam tak mam szczególnie z dziedziny nauk ścisłych i nie zamierzam się tu wymądrzać. Można zatem powiedzieć, że szkoła nie uczy nas niczego, a wiedzę, którą posiadamy możemy zawdzięczać własnym zainteresowaniom. Sęk w tym, że instytucje edukacyjne często tłamszą w młodych ludziach ciekawość świata zamiast ją pobudzać. Ale to znowu osobny temat.

W rozmowie ze znanymi postaciami historycznymi bardzo szybko poleglibyśmy, gdyby doszło do tematu organizacji państwa, metodyki badań naukowych czy nawet znajomości literatury tak naukowej, jak i tej pięknej.  W czasie tworzenia się podstaw nauki ludzie mogli szerzej korzystać ze swojej ciekawości i dociekliwości, czuli potrzebę wszechstronnej wiedzy. Oczywiście, jej zasób był kiedyś dużo mniejszy niż obecnie, ale nawet  teraz można liznąć podstawy różnych dziedzin będąc specjalistą w jednej dziedzinie. Ba, dzisiejszy rynek pracy wręcz tego wymaga.

 

Niektórzy z was zapewne zarzuciliby tu wybieranie postaci wykształconych i pochodzących z „wyższych” sfer. I gdyby doszło do spotkania z takimi, dajmy na to chłopami pańszczyźnianymi to rozmowa w ogóle by nie zaistniała. Tu z kolei wychodzi nasza inna ignorancja, mianowicie mniej lub bardziej ukrywana odraza niektórych współczesnych do ludzi nie posiadających wykształcenia.  A mądrość ludowa niejednokrotnie może się okazać bardziej przydatna w życiu niż akademicka. Znam niejedną osobę, która ukończyła „tylko” podstawówkę. Wiele z nich nie zna żadnego króla polskiego ani nie odczyta nazw pierwiastków z tablicy Mendelejewa. Za to będzie w stanie przeżyć w lesie, gdyż zna kilkanaście rodzajów dzikich roślin, wie, które można jeść, a które nie. Pomijam fakt, że taka osoba nie zgubiłaby się w lesie, co grozi sporej grupie „wykształciuchów”. Taką wiedzę można posiąść z przekazów ustnych, teraz zapewne również z książek i Internetu. W szkole – niekoniecznie. Nie zdziwiłbym się zatem, gdyby to chłop błysnął jakąś ciekawostką wartą zapamiętania.

Pamiętajmy, że przeszłość uczyniła nas takimi, jakimi jesteśmy teraz. A także, że my kiedyś będziemy kształtować przyszłość. Brzmi patetycznie, ale tak jednak jest.